Voor wie is medisch afvallen met medicatie geschikt?

Voor wie is medisch afvallen met medicatie geschikt?

Medisch afvallen met injecties, zoals Saxenda® of Mounjaro®, is bedoeld voor mensen met overgewicht of obesitas die moeite hebben om gewicht te verliezen met alleen voeding en beweging. Dit traject combineert medicatie met leefstijlbegeleiding en wordt doorgaans toegepast bij personen met een BMI van 27 of hoger.

In dit artikel bespreken we wie in aanmerking komt voor medische afslankmedicatie, welke gezondheidsproblemen ermee samenhangen en wanneer deze behandeling niet geschikt is.

Wanneer komt u in aanmerking voor medisch afvallen?

1.  Uw BMI en gewichtsklasse

De Body Mass Index (BMI) is een veelgebruikte maatstaf om te bepalen of iemand in aanmerking komt voor medische afslankmedicatie. De BMI wordt berekend door het gewicht (kg) te delen door de lengte in het kwadraat (m²).

Volgens internationale richtlijnen wordt overgewicht gedefinieerd als een BMI van 25 of hoger, en spreekt men van obesitas bij een BMI vanaf 30 [1]. Op basis hiervan gelden de volgende criteria voor medische gewichtsbegeleiding [2]:

  • BMI 27 – 30 (hoog overgewicht): Medicatie kan worden overwogen als er sprake is van gewicht-gerelateerde gezondheidsproblemen (comorbiditeiten).

  • BMI ≥ 30 (obesitas): Medische afslankbegeleiding is doorgaans mogelijk, ook zonder bijkomende aandoeningen.

Heeft u een BMI hoger dan 40? Dan is het verstandig om met een huisarts te overleggen over gespecialiseerde zorg, omdat andere factoren zoals hormonen, medicatiegebruik of genetische oorzaken ook een rol kunnen spelen [3].

2.  Gewicht gerelateerde gezondheidsproblemen (Comorbiditeiten)

Overgewicht kan meer zijn dan alleen een extra paar kilo’s. Het kan namelijk leiden tot verschillende gezondheidsproblemen. Daarom kan medische ondersteuning bij het afvallen een goede optie zijn, vooral als er sprake is van bepaalde bijkomende aandoeningen. Gewichtsverlies kan veel van deze aandoeningen verbeteren of zelfs volledig laten verdwijnen. Daarom is het niet alleen belangrijk om af te vallen, maar ook om dit op een gezonde en duurzame manier te doen.

Dit zijn een aantal veelvoorkomende gezondheidsproblemen die met overgewicht in verband worden gebracht [2]:

  • Hoge bloeddruk (hypertensie): Extra gewicht belast het hart- en vaatstelsel, waardoor de bloeddruk stijgt. 

  • Diabetes type 2: Overgewicht vermindert de insulinegevoeligheid, wat kan leiden tot verhoogde bloedsuikerspiegels. 

  • Hoog cholesterol (dyslipidemie): Overgewicht verhoogt vaak de slechte cholesterol, wat de kans op hart- en vaatziekten vergroot. 

  • Gewrichtsklachten (artrose): Extra lichaamsgewicht zorgt voor meer belasting op de gewrichten, wat pijn en slijtage kan veroorzaken. 

  • Obstructief slaapapneu: Vetophoping rond de luchtwegen kan ademhalingsproblemen tijdens de slaap veroorzaken. 

  • Maag- en darmklachten: Denk aan brandend maagzuur en leververvetting, die vaker voorkomen bij mensen met overgewicht. 

  • Hormonale verstoringen: Overgewicht kan de hormoonbalans verstoren, wat bijvoorbeeld menstruatieproblemen of vruchtbaarheidsproblemen kan veroorzaken.

In overleg met een van onze artsen kan worden bepaald of medische ondersteuning bij gewichtsverlies voor u geschikt is.


Wanneer is medisch afvallen met injecties niet geschikt?

Hoewel medische afslankmedicatie effectief kan zijn, is het niet voor iedereen geschikt. In de volgende gevallen wordt gebruik afgeraden of is extra overleg met een arts nodig [4]:

1. Leeftijdsbeperkingen

  • Kinderen onder de 18 jaar – Behandeling wordt alleen overwogen in specialistische centra of onderzoeksverbanden.

  • Mensen boven de 75 jaar – Er is onvoldoende bewijs over de effectiviteit en veiligheid in deze leeftijdsgroep.

2. Zwangerschap en borstvoeding

Tijdens de zwangerschap en borstvoeding mag deze medicatie niet worden gebruikt, omdat de mogelijke effecten op het ongeboren kind of de baby onvoldoende onderzocht zijn.

3. Bepaalde medische aandoeningen

  • Diabetes type 1 – Deze medicatie vervangt geen insuline en is daarom niet geschikt.

  • Diabetes type 2 – Gewichtsverlies kan gunstig zijn, maar vanwege de invloed op bloedsuikerspiegels moet het gebruik altijd in overleg met een huisarts of specialist plaatsvinden.

  • Nier- of leverziekten – Bij een verminderde nier- of leverfunctie is extra medische monitoring nodig bij het gebruik van afslankmedicatie, en overleg met een specialist wordt geadviseerd.

  • Ernstig hartfalen (NYHA-klasse IV) – De veiligheid van deze medicatie is onvoldoende onderzocht bij ernstig hartfalen, daarom wordt gebruik afgeraden.

  • Alvleesklierontsteking (pancreatitis) – Mensen met een voorgeschiedenis van pancreatitis wordt afgeraden deze medicatie te gebruiken vanwege een mogelijk verhoogd risico op nieuwe ontstekingen.

  • Familiair risico op alvleesklierkanker – Hoewel het bewijs niet sluitend is, wordt voorzichtigheid geadviseerd bij een verhoogd risico in de familie.

4. Schildklieraandoeningen

Schildklierkanker – Dierstudies suggereren een mogelijk verband tussen GLP-1-medicatie en schildkliertumoren. Hoewel dit bij mensen niet bewezen is, wordt de medicatie uit voorzorg niet voorgeschreven aan mensen met een voorgeschiedenis van schildklierkanker.

5. Oogproblemen

Diabetische retinopathie – Snelle bloedsuikerdalingen kunnen deze aandoening verergeren. Extra medische monitoring is nodig bij het gebruik van afslankmedicatie, en overleg met een specialist wordt geadviseerd.

6. Eetstoornissen

Binge Eating Disorder (BED), boulimia of anorexia – Mensen met een eetstoornis hebben gespecialiseerde zorg nodig, aangezien gewichtsverliesmedicatie de onderliggende psychologische problematiek niet oplost.

Conclusie

Medisch afvallen is geschikt voor volwassenen met matig tot ernstig overgewicht (BMI 27-40), vooral wanneer traditionele methoden niet voldoende helpen en er sprake is van gezondheidsrisico’s.

Wilt u weten of deze methode bij u past? Neem dan contact op voor een vrijblijvend adviesgesprek met een van onze artsen.

Referenties

  1. Volksgezondheidsinformatie.nl (VZinfo). Overgewicht - definities en verantwoording. RIVM. Beschikbaar op: https://www.vzinfo.nl/overgewicht/verantwoording/definities. Geraadpleegd op [08-03-2025].

  2. Richtlijnendatabase. Overgewicht en obesitas bij volwassenen en kinderen – Effectiviteit medicatie. Federatie Medisch Specialisten. Beschikbaar op: https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/overgewicht_en_obesitas_bij_volwassenen_en_kinderen/volwassenen/effectiviteit_medicatie.html. Geraadpleegd op [08-03-2025].

  3. Behandel Overgewicht. (z.d.). Mogelijke oorzaken en de te nemen acties. Geraadpleegd op [08-03-2025], van https://www.behandelovergewicht.nl/mogelijke-oorzaken-en-de-te-nemen-acties/

  4. Medicijngebruik.nl. Nieuwe geneesmiddelen voor obesitas:

  5. Tirzepatide (Mounjaro). Stichting Geneesmiddelenbulletin. Beschikbaar op: https://www.medicijngebruik.nl/nieuwe-geneesmiddelen/obesitas/medicijn/5616/tirzepatide-(mounjaro).

  6. Liraglutide (Saxenda). Stichting Geneesmiddelenbulletin. Beschikbaar op: https://www.medicijngebruik.nl/nieuwe-geneesmiddelen/obesitas/medicijn/4338/liraglutide-(saxenda).Geraadpleegd op [datum van raadpleging].

Terug naar blog